Όταν οι συνθήκες δυσκολεύουν, η ανθρώπινη φύση αναζητά πάντα κάποιον ένοχο. Από τον Οιδίποδα ακόμα, ο άνθρωπος εκλάμβανε την επιδημία ως τιμωρία και αναζητούσε την εξιλέωση. Τα χαρακτηριστικά, που σε περιόδους εγκλεισμού, ασθένειας ή απειλής αναδύονται στην επιφάνεια, είναι ίδια από την εποχή του Λοιμού των Αθηνών (5ος αι. π.Χ.), και είναι όλα εκείνα που ο πολιτισμός πάσχιζε σε βάθος χρόνου να εξευγενίσει. Η παράσταση είναι βασισμένη στο διήγημα του Γενς Πέτερ Γιάκομπσεν «Η πανούκλα στο Μπέργκαμο», το οποίο, με αφορμή την επιδημία της πανούκλας στον Μεσαίωνα, βυθίζεται στις σκοτεινές πτυχές αυτής της ακραίας κοινωνικής κρίσης, θέτοντας ξανά το ερώτημα της συνύπαρξης των ανθρώπων σε στιγμές μεγάλης έντασης.
Η πιο άγρια «αδικοθανατισμένη» από όλες τις «αδικοθανατισμένες» που συναντάμε στις παραλογές είναι αναμφισβήτητα η «Λυγερή» του Γεφυριού της Άρτας, ή αλλιώς «του Πρωτομάστορα η όμορφη γυναίκα». Εκείνη που ποτέ δεν ρωτήθηκε αν θα δεχόταν να χτιστεί ζωντανή για να στεριώσει το περίφημο γεφύρι. Εκείνη που με δόλο παρασύρθηκε και θυσιάστηκε για το γενικό καλό… Η παραλογή του «Γιοφυριού της Άρτας» γίνεται όχημα για να μιλήσουμε για τα ήθη που αποτυπώνονται σε όλες τις παραλογές και που θέλουν τη γυναίκα να καταπνίγει και να θυσιάζει τις επιθυμίες της, ακόμα και την ίδια τη ζωή της, στον βωμό της οικογένειας, της κοινωνίας, της «τιμής». Ήθη που αφορούν έναν κόσμο σκοτεινό και βίαιο, με αυστηρά καθορισμένους κανόνες και κοινωνικούς ρόλους από τους οποίους κανένα φύλο δεν μπορεί να ξεφύγει. Έναν κόσμο μακρινό, ή μήπως κοντινό μας…
Η ομάδα «Νοσταλγία», παρουσιάσε την αριστουργηματική νουβέλα του Φώτη Κόντογλου, «Πέδρο Καζάς». Γραμμένο το 1920, το έργο που συγκεντρώνει μέσα του τα μεγαλύτερα λογοτεχνικά κινήματα της εποχής του, εξιστορεί τις περιπέτειες ενός Πορτογάλου ταξιδευτή που αναζητά τον «εαυτό του» και ο οποίος καταλήγει σε ένα νησί του Ινδικού ωκεανού παρέα με έναν αλλόκοτο και τερατόμορφο συνοδοιπόρο, με σκοπό να περάσουν το υπόλοιπο της ζωής τους μέσα στην απόλυτη ηρεμία και γαλήνη, μακριά από τον σύγχρονο αστικό πολιτισμό. Η υπαρξιακή αυτή περιπέτεια ενδοσκόπησης παρουσιάζεται σκηνικά σαν μια εμπειρία των αισθήσεων, με τη σύμπραξη του θεάτρου σκιών και του σωματικού θεάτρου και με συνοδεία ζωντανής μουσικής, προτείνοντας έτσι μια γέφυρα συνάντησης με το έργο του Έλληνα εικαστικού και συγγραφέα.
Ο πολιτιστικός οργανισμός «Liminal – Πρόσβαση στον Πολιτισμό» με την καλλιτεχνική ομάδα «R.A.W – Rephrase Adult World» και τη νεοσύστατη θεατρική εταιρεία «Novus» ένωσαν τις δυνάμεις τους και παρουσίασαν τη μουσική κωμωδία «Του Έρωτα και της Ψυχής». Μια παράσταση φτιαγμένη από μια πολυμορφική ομάδα επαγγελματιών, με και χωρίς αναπηρία, καθολικά προσβάσιμη για όλες και όλους. Ένα έργο που φωτίζει την κωμική πλευρά του αρχαιοελληνικού μύθου αλλά και την εκρηκτική, περιπετειώδη συνάντηση της «Ψυχής και του Έρωτα». Η ηλεκτρονική μουσική βρίσκει χώρο μέσα στην ιερή αφήγηση του μύθου. Το σύγχρονο κείμενο αποκαλύπτει τα αρχέτυπα των ηρώων και των ηρωίδων του. Η σκηνοθεσία φέρνει τον μύθο στο σήμερα: εδώ θα δημιουργηθεί μια «πανήγυρις ηλεκτρική». Ο Έρωτας και η Ψυχή προσπαθούν να ενωθούν σε πείσμα των όσων εμποδίων υψώνονται μπροστά τους και η παράσταση “τραγουδά” την παραδοξότητα αυτή της ένωσής τους. Έτσι, παράδοξα, ο αρχαιοελληνικός μύθος ενώνεται με τους ήχους των συνθεσάιζερ, τα ταξίμια και οι Σμυρναϊκοί χαβάδες με τα οπερατικά recitativi, το αρχαιοελληνικό ιδεώδες του κάλλους με την camp αισθητική και την pop κουλτούρα.
Μια παράσταση που αποπειράται να αναδείξει την αιφνίδια και βίαιη διαδικασία η οποία μετατρέπει τον Μικρασιάτη Πρόσφυγα σε λοιμογόνο παράγοντα επικίνδυνο για το κοινωνικό σύνολο. Ο Μικρασιάτης Πρόσφυγας εξορίζεται, εγκαταλείπεται ή πεθαίνει στα λοιμοκαθαρτήρια που στήθηκαν σε διάφορες περιοχές στην Ελλάδα.
Η παράσταση πραγματεύεται πολύπλευρα το ιστορικό αυτό φαινόμενο, με γνώμονα σύγχρονες επιστημονικές θεωρήσεις: τις εξουσιαστικές δομές που το γεννούν, τις κοινωνικές και πολιτικές συνιστώσες του, αλλά και τις έννοιες νοσηρότητα / κανονικότητα, «εξυγίανση», κατώφλι, μετάβαση, περιθωριοποίηση ως τόπο καταγραφής ιστορικών / κοινωνικών συνδηλώσεων, μεταξύ άλλων…
Το δραματουργικό υλικό συντίθεται από πραγματικές μαρτυρίες αλλά και κείμενα πρωτότυπα μυθοπλαστικού χαρακτήρα. Το καλλιτεχνικό έργο επιτελείται σε ανοιχτό χώρο και εν πλω. Στο επίκεντρο βρίσκεται το σώμα, η κινησιολογία του, τα τραγούδια, οι ήχοι και οι φωνές των ηθοποιών, οι οποίοι εξαρχής συμπλέκονται με τους θεατές ώστε να δημιουργήσουν μια κοινότητα. Η σκηνοθεσία αξιοποιεί το φυσικό τοπίο της περιοχής και ακολουθεί το σύντομο διάπλου των λεπρών από την Πλάκα εν πλω και στο νησί της Σπιναλόγκα.
Μια ομάδα ηθοποιών, ένας σύγχρονος «χορός», επιχειρεί να (ανα)συνθέσει μια καταιγιστική και εν τω άμα τελετουργική μουσικοθεατρική παράσταση / αφήγηση για τη Σμύρνη, το διαμάντι της Ανατολής. Πώς αφανίζεται μια πολύβουη πολυπολιτισμική πόλη από την έξαρση των εθνικισμών, τα ιμπεριαλιστικά συμφέροντα, την καλλιέργεια των παθών, την αμετροέπεια, τον κοντόφθαλμο μικροκομματισμό και τον πανταχού παρόντα διχασμό.
Πάνω σε ένα κείμενο πρωτότυπης γραφής που συντίθεται από μετάπλαση/κολλάζ αφηγήσεων, θραύσματα της μικρασιατικής ιστορίας ,ντοκουμέντα, δημιουργείται μια παράσταση μεικτού ύφους, όπου το τραγικό εμπλέκεται με το χιούμορ, την σάτιρα, τον Καραγκιόζη, την χορική απαγγελία.
Οι θεματικές της Ύβρεως, η Άτη – το σκοτάδι της πλάνης, βρίσκουν σε τούτο το βαθύ και ανεπούλωτο τραύμα γόνιμο έδαφος. Μα η ανελέητη μεταστροφή της τύχης επί τα χείρω, η Νέμεσις, η τραγική μοίρα χτυπά κυρίως τους Μικρασιάτες χριστιανούς…
Τέσσερις ηθοποιοί καθισμένοι σ’ ένα τραπέζι. Το συμπόσιο αρχίζει. Τροφή τους οι εφημερίδες, τα λάπτοπ και τα κινητά τους. Διαβάζουν και σχολιάζουν τα πρωτοσέλιδα του ελληνικού, τουρκικού και κυπριακού τύπου από το 1922 μέχρι σήμερα.
Πώς λειτουργεί ο τύπος; Ως προπαγάνδα ή ως ενημέρωση; Πώς παρουσιάζεται το συμβάν, ως ήττα ή ως θρίαμβος; Και οι πρόσφυγες; Ως άνθρωποι ή ως αριθμοί; Το εθνικό συμφέρον είναι Ανάγκη; Πώς αντιμετωπίζουν οι εφημερίδες τον πόλεμο, την καταστροφή, τον ξεριζωμό, την εκδίωξη, την εγκατάσταση των προσφύγων;
Ποιες είναι οι αναφορές στο συμβάν μέσα στα χρόνια; Πώς εξελίσσονται και διαμορφώνονται οι σχέσεις των τριών κρατών;
Το Θέατρο Σημείο, με νοηματικό ιστό τη μοναδική διαδρομή του Ισλαχανέ στην ιστορία του ελληνικού κράτους και της Θεσσαλονίκης, προτείνει μια διπλή προσέγγιση έχοντας σαν κέντρο πάντα το 1922.
Στον πυρήνα του βρίσκονται δέκα θεατρικά ταχυδράματα με θέμα το Ισλαχανέ, από πολύ σημαντικούς συγγραφείς και ερμηνευτές, ηθοποιούς, περφόρμερ, ανάπηρους χορευτές, χορευτές, λυρικούς τραγουδιστές, τα οποία διατρέχουν την ιστορία εφαπτόμενων θρησκειών, ανθρώπων, συνειδήσεων, οικογενειών, ορφανών, μουσουλμάνων, χριστιανών, σιδηρουργών, τεχνουργών, ανθρώπων του μόχθου κ.ά.
Η παράσταση συνομιλεί με αντικείμενα, προφορικές μαρτυρίες, ήχους, με το σήμερα, με τα τραύματα, τον φόβο, την προκατάληψη, την ελπίδα, και συμπλέκεται με την εικαστική εγκατάσταση-χειρονομία. Τα διακόσια χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση πέρσι και φέτος τα εκατό χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή είναι ευκαιρία για αποτίμηση και επαναπροσδιορισμό. Τα έργα που θα παρουσιαστούν στην έκθεση φωτίζουν πλευρές της ελληνικής κοινωνικής πραγματικότητας.
Με μικρές δηλώσεις φτιάχνεται ένας χάρτης της ψυχής μας. Μια παράθεση από μνήμες. Ένας κατάλογος του παρελθόντος. Μια συλλογή από υλικά και εικόνες με φαινομενικά τυχαία σειρά. Ένα κολάζ, μια συναρμολόγηση προτάσεων που όλες αρχίζουν με τη φράση: Θυμάμαι…
Ένας διάλογος ανάμεσα στις παραστατικές τέχνες, τη δημόσια και εφαρμοσμένη ιστορία, τους ιστορικούς περιπάτους, την έννοια της πολιτιστικής διαδρομής στο μνημειακό τοπίο, και τον βιωματικό τρόπο κατανόησης της μνήμης κάθε προσφυγιάς, σε έναν κόσμο αναταράξεων και κλυδωνισμών.
Δύο ξεναγοί-περφόρμερ επιχειρούν μια ενσώματη επιστροφή στο παρελθόν. Θα οδηγήσουν μια ομάδα περιηγητών στις διαδρομές της αρχαίας τοπογραφίας, με τον ήχο να αποτελεί τον υποστηρικτή της συλλογικής μνήμης. Η περιήγηση αυτή θα δημιουργήσει σποραδικά και φευγαλέα επεισόδια απροσδόκητων αναμνήσεων, με τη μορφή προμαγνητοφωνημένου ηχητικού τοπίου, το οποίο θα αναπαράγεται με τη χρήση ακουστικών.
Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή πολλοί πρόσφυγες έφθασαν και στην πόλη του Βόλου. Το 1923 ξεκίνησε η δημιουργία του προσφυγικού συνοικισμού για τη στέγαση των προσφύγων. Οι περισσότεροι πρόσφυγες δούλευαν στα εργοστάσια καπνού, ενώ παράλληλα άρχισαν να ιδρύουν συλλόγους και σωματεία. Μεταξύ αυτών ήταν και ο αθλητικός σύλλογος Νίκης, από τον οποίο ιδρύθηκε η ποδοσφαιρική ομάδα Νίκη Βόλου.
Το 1937 κάνει την εμφάνισή του στο ποδοσφαιρικό τοπίο ο Ολυμπιακός Βόλου, που αποτελείται κυρίως από ντόπιους παίκτες και ο οποίος θα γίνει ο κύριος αντίπαλος της Νίκης. Στους αγώνες μεταξύ των δύο ομάδων εκφράζονταν βαθύτεροι κοινωνικοί, οικονομικοί, πολιτικοί και πολιτισμικοί ανταγωνισμοί.
Η παράσταση μιλά για αυτά που τους ενώνουν. Τα αποδυτήρια και τον αγώνα. Με κύριο στοιχείο τη μουσική και συνολικότερα τον ηχητικό κώδικα. Ο Βύρων Κατρίτσης, γνωστός για τα ηλεκτρονικά ambient ηχοτοπία του, χτίζει το ηχητικό περιβάλλον, το οποίο σε κύριο βαθμό εκτελείται ζωντανά από τους ηθοποιούς.